Каспий өңірінің энергетикалық ресурстары және олардың Еуро Одақ энергетикалық қауіпсіздігіне әсері

Аңдатпа

Энергетикалық қауіпсіздік соңғы жылдары Еуропалық Одақтың сыртқы саясатының іргетастарының бірі ретінде пайда болды. ЕО мұнай мен газ импортына өте тәуелді, оның 35 пайызы Ресейден келеді. Осылайша, энергия көздерін әртараптандыру ЕО үшін басты мақсат болып табылады. Каспий аймағы әлемдегі ең ірі игерілмеген мұнай мен газ қорларын қамтиды. Ірі халықаралық мұнай-газ компанияларының жоғары қызығушылық танытуы оның болашақта ірі мұнай жеткізушісі бола алатынын көрсетеді. Аймақтың ресурстарын игеруде әлі де кедергілер бар. Оларға экспорттық құбырлардың жоқтығы және жаңа құбырлар бойыншаұсыныстардың көпшілігі жеткізу қауіпсіздігі мәселелеріне, транзиттік қиындықтарға, саяси және құқықтық мәселелерге және нарықтағы белгісіздікке байланысты қиындықтарға тап болуы жатады. Сондай-ақ ресурстарды иеленуге, сондай-ақ толық емес және жиі қарама-қайшы инвестициялық режимдерге қатысты сұрақтар бар. Бұл зерттеу бұрынғы Кеңес Одағының оңтүстік шетіндегі маңызды мұнай және газ ресурстарына ие елдерге назар аударады: Орталық Азиядағы Қазақстан, Түркіменстан және Өзбекстан және Закавказьедегі Әзірбайжан. Мұнай мен газды тасымалдау және нарық мәселелерін талқылауда көршілес бірнеше мемлекеттер де қамтылған.
Каспий бассейнін және ықтимал Таяу Шығыстағы газды Еуропаға жеткізуді байланыстыруға бағытталған Оңтүстік энергетикалық дәліз (ӘКК) ЕО-ның энергетикалық инфрақұрылымының алты басымдылық осінің бірі болып табылады. Мақалада ЕО-ның Қара теңіз кеңістігіндегі энергетикалық қауіпсіздігін арттыруға бағытталған күш-жігеріне талдау жасалған.