"SOFT POWER" ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ МЫСАЛЫНДА ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР ТЕОРИЯСЫНДАҒЫ ТҰЖЫРЫМДАМАЛАРДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ
Аңдатпа
Халықаралық қатынастар теориясында тұжырымдамаларды
қалыптастыру маңызды процесс болып табылады, өйткені тұжырымдамалар
зерттеушілер мен саясаткерлерге халықаралық саясаттың күрделі құбылыстарын
түсіндіруге және түсіндіруге көмектеседі. Халықаралық қатынастардағы негізгі
тұжырымдамалардың бірі Джозеф Най 1980 жылдардың соңында енгізген «жұмсақ күш»
тұжырымдамасы болды. Осы тұжырымдаманың мысалында халықаралық қатынастар
теориялары жаһандық аренадағы өзгерістерді түсіндіру үшін тұжырымдамаларды қалай
дамытып, қолданатынын байқауға болады.
Бұл зерттеудің мақсаты Стокгольм университетіндегі С.Винклердің «Сonceptual
Politics in Practice: How Soft power Changed the World» диссертациялық зерттеуіне шолу
болып табылады. Ол икемді, даулы және әлеуметтік тұрғыдан құрылған ретінде
сипатталатын «жұмсақ күш» тұжырымдамасына негізделген бірқатар сыни
тұжырымдамалық зерттеулерге сүйенеді. С. Винклер өзінің зерттеуінде «жұмсақ күш»
тұжырымдамасын қалыптастыру процесін, оны ғылыми қоғамдастық мойындауын,
сондай-ақ әртүрлі саяси контексттерде туындаған кейінгі пікірталастар мен
қиындықтарды талдайды.
Зерттеу барысында С.Винклердің зерттеуіндегі әдістемеге талдау жасалды.
Абдуктивті тәсіл негізінде автор саяси тұжырымдамалық жүйені талдайды. "Жұмсақ
күш" тұжырымдамасын автор зерттеуде кейс-стади ретінде қарастырады.
Тұжырымдаманың өмір сүруге әдіснамалық негіздері мен жарамдылығы ретінде
С.Винклер ұғымдар ұғымдарын зерттеудің 3 критерийін ұсынады: өзара әрекеттесу
сипаты («feedback loops»), реификация («reification») немесе материалдандыру/
практикалық іске асыру және тұжырымдамалық трасфералар («travelling»).